Rosja coraz bardziej poszukuje sojuszników w miarę nasilania się wojny na Ukrainie i kąsania międzynarodowych sankcji gospodarczych.
Chiny starają się zachować dystans dyplomatyczny od konfliktu, decydując się na wstrzymanie się od głosowania ONZ potępiającego rosyjską inwazję.
Ale jeśli zdecyduje się to zrobić, jak dalece Chiny mogą pomóc Rosji, rozszerzając jej powiązania wojskowe i gospodarcze?
Czy Chiny mogą dostarczać drony do Rosji?
Moskwa zwróciła się do Chin o sprzęt wojskowy w celu wsparcia inwazji na Ukrainę, według urzędnika USA cytowanego w doniesieniach medialnych.
Chiny twierdzą, że to nieprawda i nazwały raporty „dezinformacją”.
W ostatnich latach większość ruchu zbrojeń przebiegała w odwrotnym kierunku.
Chiny w dużej mierze polegały na rosyjskim sprzęcie wojskowym, aby zmodernizować swoje siły zbrojne, co stało się coraz bardziej konieczne z powodu nałożenia embarga na broń w USA i Europie w następstwie represji na placu Tiananmen w 1989 roku.
Według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI) około 80% całkowitego chińskiego importu broni pochodziło z Rosji w latach 2017-2021.
Te chińskie zakupy stanowią 21% całkowitego eksportu broni do Rosji – jej drugiego co do wielkości globalnego klienta.
Ale Chiny stopniowo rozszerzają własne zdolności produkcyjne do celów wojskowych.
Obecnie jest czwartym co do wielkości eksporterem broni na świecie.
„Chińska broń staje się teraz bardziej zaawansowana. Na przykład drony to jeden z obszarów, którym Rosja byłaby bardzo zainteresowana” – mówi Siemon Wezeman z SIPRI.
Ale, jak mówi, „jak dotąd nie widzieliśmy żadnych dowodów”, że Rosja kupiła chińskie drony.
Chiny są głównym importerem zbóż takich jak pszenica i jęczmień, a jednym z ich najważniejszych źródeł jest Rosja – jeden z największych światowych producentów.
Do niedawna Chiny nakładały ograniczenia na import pszenicy i jęczmienia z Rosji z powodu obaw związanych z chorobami. Ale wszystkie one zostały zniesione w dniu, w którym rozpoczął się rosyjski atak na Ukrainę.
Jednak jako blok UE pozostaje zdecydowanie największym partnerem handlowym Rosji. W 2021 r. handel między nimi był prawie dwukrotnie wyższy niż handel Chin z Rosją.
To mogło się teraz zmienić.
„To nieuniknione, że handel UE-Rosja zmniejszy się w świetle sankcji” – mówi ekonomistka ds. handlu dr Rebecca Harding. „Obecny kryzys właśnie wyostrzył w UE nacisk na potrzebę dywersyfikacji dostaw”.
Czy Chiny mogą kupić więcej rosyjskiej energii?
Chiny są jednym z największych rynków dla rosyjskiej ropy, gazu i węgla.
Zaledwie tydzień przed inwazją na Ukrainę oba kraje uzgodniły nową rosyjską umowę węglową o wartości ponad 20 mld dolarów.
Putin ujawnił również niedawno nowe rosyjskie kontrakty na ropę i gaz z Chinami o wartości szacowanej na 117,5 miliarda dolarów.
Jednak największym rynkiem energetycznym Rosji była jak dotąd UE, która dostarcza 40% gazu bloku i około 26% jego ropy.
„Rosyjski eksport ropy i gazu [do Chin] rósł w tempie ponad 9% rocznie przez ostatnie pięć lat”. mówi dr Harding. „To szybki wzrost, ale mimo to Chiny są o połowę mniejsze niż unijny rynek rosyjskiej ropy”.
Sankcje finansowe zaczynają doskwierać
Chiny twierdzą, że będą „nadal utrzymywać normalną współpracę handlową” z Rosją.
Ale niektóre rosyjskie banki zostały zablokowane w międzynarodowym systemie płatności Swift.
To już zmusiło firmy w Chinach, podobnie jak w innych krajach, do ograniczenia zakupów z Rosji, ponieważ handlowcy mają trudności z zaaranżowaniem finansowania.
W ostatnich latach zarówno Chiny, jak i Rosja zachęcały do przechodzenia na alternatywne metody płatności.
Rosja ma swój System Transferu Wiadomości Finansowych (STFM), podczas gdy Chiny mają Transgraniczny Międzybankowy System Płatności (CIPS), które działają we własnych walutach.
Ale Swift nadal dominuje w transakcjach finansowych w globalnej sieci handlowej.
Obecnie tylko około 17% handlu między Rosją a Chinami wykorzystuje chiński juan (wzrost z 3,1% w 2014 roku), według doniesień medialnych powołujących się na oficjalne rosyjskie statystyki.
Handel energią pomiędzy tymi dwoma krajami nadal odbywa się głównie w dolarach amerykańskich.
W dłuższej perspektywie Chiny mogą chcieć zwiększyć import rosyjskiego gazu, próbując zmniejszyć swoją zależność od węgla, aby osiągnąć cele w zakresie redukcji gazów cieplarnianych.
Śledź na bieżąco wydarzenia Warszawa
Źródło: https://www.bbc.com/news/60571253
