Znajdujące się w ogromnym i zdecydowanie dziwacznym międzywojennym budynku Muzeum Narodowe w Warszawie jest obowiązkowe dla każdego, kto odwiedza miasto. Pochodząca z 1862 r. i działająca pod obecną nazwą od 1916 r., obejmuje szeroką gamę dzieł sztuki, artefaktów i antyków ponad 6 stałych ekspozycji podzielonych według epoki – od świata starożytnego do XIX wieku (obecnie trwa Galeria Sztuki XX i XXI wieku przygotowane), plus tymczasowe eksponaty do rozruchu. Zwiedzający zobaczą jedne z najcenniejszych dzieł w kraju, w tym XV-wiecznych mistrzów holenderskich i Botticellego, a także mistrzów polskich, takich jak Chełmoński, Matejko i Wyspiański. Jest też Galeria Wzornictwa Polskiego i Galeria Profesora Kazimierza Michałowskiego Faras – ta ostatnia posiada rzadki eksponat średniowiecznej sztuki nubijskiej z doliny Nilu.
Muzeum Narodowe w Warszawie – historia
Mieszczące się w specjalnie wybudowanym modernistycznym gmachu zaprojektowanym przez Tadeusza Tolwińskiego i wzniesionym w latach 1927-1938, Muzeum Narodowe w Warszawie swoje początki sięga roku 1862, kiedy ustawa o oświacie publicznej w Królestwie Polskim utworzyła w Warszawie Muzeum Sztuk Pięknych. W 1916 r. przekształcone w Muzeum Narodowe, zostało oficjalnie otwarte na obecnym terenie w 1938 r. Jednak już rok później zostało zamknięte dla zwiedzających przez władze okupacyjne, po poważnych zniszczeniach odniesionych podczas bombardowań w 1939 r. W czasie wojny prof. Stanisław Lorenz, dyrektor muzeum od 1935 r., wraz z grupą pracowników prowadzili tajną operację zabezpieczenia przywiezionych do muzeum dzieł sztuki oraz innych zbiorów publicznych i prywatnych. Po kapitulacji Powstania Warszawskiego w 1944 r. profesor Lorenz pokierował bezprecedensową akcję ratowania eksponatów pozostawionych w opustoszałej i zrujnowanej Warszawie, ewakuując wiele cennych dzieł sztuki i ratując gmach muzeum przed wysadzeniem. Muzeum Narodowe było jedną z pierwszych instytucji publicznych w Warszawie, które powstały po II wojnie światowej. W maju 1945 roku została zorganizowana pierwsza wystawa zatytułowana Warszawa Oskarża.
Muzeum Narodowe w Warszawie – dzieła sztuki
Zbiory muzeum pochodziły z kolekcji obrazów i rysunków zaprezentowanej przez Bibliotekę Rządową i Szkołę Sztuk Pięknych w 1864 r., a także z rzeźb i odlewów gipsowych ze zbiorów króla Stanisława Augusta i Towarzystwa Przyjaciół Warszawskich nauki. Z biegiem czasu zbiory rozrosły się dzięki zakupom i darom, a obecnie muzeum może pochwalić się arcydziełami malarstwa polskiego i obcego, rzeźby, sztuki zdobniczej i numizmatyki z czasów starożytnych i nowożytnych, zachowanymi w wyznaczonych oddziałach i galeriach.
Galeria Sztuki Starożytnej jest największą tego typu w Polsce. Sztukę egipską reprezentują eksponaty z polskich i francuskich wykopalisk w Edfu i Deir el Medina, w tym zwłaszcza stele z Edfu z II okresu przejściowego oraz złoża Luwru, w których znajdują się posągi Sahmeta i Amona. W muzeum znajduje się także kolekcja pieczęci mezopotamskich oraz największa w Europie Wschodniej kolekcja waz greckich, w tym słynne wazony, które Czartoryscy przechowywali w swojej gołuchowskiej rezydencji: waza z VI wieku z najstarszym wizerunkiem poetki Safony, oraz amfora ozdobiona przez malarza Eutymidesa. Starożytną Grecję i Rzym reprezentuje także zespół greckich terakot i naczyń cypryjskich, natomiast na starożytnym Wschodzie trzy niezwykle interesujące płaskorzeźby asyryjskie i wyroby z brązu lurystańskiego.
Galeria Faras im. prof. Kazimierza Michałowskiego może poszczycić się zbiorem eksponatów przywiezionych z Sudanu przez polską misję archeologiczną, która w latach 1960-1964 brała udział w międzynarodowej akcji ratowania nubijskich artefaktów UNESCO. w Sudanie jest jedyny na świecie, jedyny inny przechowywany w Chartumie. Malowidła te przedstawiają postacie boskie i świętych oraz nubijskich duchownych i świeckich dostojników. Wystawione są również detale architektoniczne katedry, inskrypcje, grupa naczyń glinianych z Faras i Starej Dongoli oraz kolekcja tkanin i krzyży z Etiopii i Karpat.
Galeria Sztuki Średniowiecznej przechowuje eksponaty gotyckie ze wszystkich historycznych regionów Polski. Na szczególną uwagę zasługują: Koronacja Mariacka oraz poliptyk z grudziądzkiej kaplicy zamkowej, datowany na ca. 1390; Lubiąż Pieta (ok. 1370); poliptyk św. Barbary z Wrocławia (ok. 1447); rzeźba Pięknej Madonny z Wrocławia (1410); słynny obraz PiÉty z Tubadzin (1450); Ołtarz Św. Dziewic z Nysy (po 1510); oraz renesansowy tryptyk Legenda o św. Stanisławie (1515).
Galeria Malarstwa Polskiego, szczególnie silna w sztuce dziewiętnastowiecznej, prezentuje zmiany stylistyczne, jakie zaszło w malarstwie polskim od XVI wieku do I wojny światowej. Znajdują się tam obrazy anonimowe datowane na okres od XVI do pierwszej połowy XVIII wieku, o charakterze formalnym. portrety z dawnych galerii rodzinnych przodków, grupa sarmackich wizerunków trumiennych oraz portrety członków dworu Wazów. Sceny batalistyczne obejmują unikalny obraz Bitwa pod Orszą z XVI wieku. Epokę Oświecenia reprezentują dzieła powstałe pod patronatem króla Stanisława Augusta i arystokracji, takie jak portrety króla i wybitnych osobistości dworskich autorstwa Baciarellego i Lampiego, obrazy dekoracyjne Norblina czy pejzaże miejskie Bernarda Bellotta zwanego Canaletto. W malarstwie klasycystycznym znajduje się szereg dzieł Antoniego Brodowskiego, a także szereg miniatur z przełomu XVIII i XIX wieku. Romantyczne obrazy to portrety i sceny batalistyczne Piotra Michałowskiego, prace January Suchodolskiego, sceny historyczne i rodzajowe Artura Grottgera, płótna Józefa Simmlera ze słynną Śmiercią Barbary Radziwiłłówny, portrety Henryka Rodakowskiego. Malarstwo realistyczne reprezentują pejzaże miejskie i wnętrza Marcina Zaleskiego, sceny rodzajowe Franciszka Kostrzewskiego oraz prace Józefa Szermentowskiego, zakorzenionego w tradycji malarstwa francuskiego. W malarstwie historycznym szczególnie cenione są monumentalne płótna Jana Matejki z jego Bitwą pod Grunwaldem oraz prace Wojciecha Gersona. Koło monachijskie reprezentują prace Józefa Brandta, Maksymiliana Gierymskiego, Adama Chmielowskiego, Juliana Falata, Józefa Chełmońskiego i Aleksandra Gierymskiego. Znajdują się tam obrazy impresjonistyczne i symboliczne Władysława Podkowińskiego, Józefa Pankiewicza i Leona Wyczółkowskiego. Na twórczość Młodej Polski składają się secesyjne projekty witraży Józefa Mehoffera, zwłaszcza jego Dziwny ogród, impresjonistyczne i symboliczne pejzaże Jana Stanisławskiego, obrazy Władysława Ślewińskiego, jedynego w Polsce przedstawiciela francuskiej szkoły Pont-Aven oraz kolekcja symbolicznych obrazów Jacka Malczewskiego. W malarstwie przełomu XIX i XX wieku znajdują się dzieła Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej i Witolda Wojtkiewicza, wybitnych artystów, którzy wymykają się jednoznacznym definicjom.
Galeria Sztuki Polskiej XX wieku obejmuje prace powstałe od początku XX wieku do 1949 roku i reprezentuje wszystkie kluczowe kierunki i nurty sztuki tego okresu. Formistów reprezentują prace Andrzeja i Zbigniewa Pronaszków, T. Niesiołowskiego, R. K. Witkowskiego, S. I. Witkiewicza, L. Chwistka i T. Czyżewskiego. Do awangardy międzywojennej (abstrakcja geometryczna i konstruktywizm) należą m.in. K. Kobro, W. Strzemiński, H. Berlewi, H. Stazewski i M. Szczuka, zaś kapistów reprezentują J. Cybis, J. Czapski, A. Nacht-Samborski, P. Potworowski i Z. Waliszewski. Znajdują się tam surrealistyczne prace lwowskiej grupy „artes”, m.in. M. Włodarskiego i J. Janischa, a także obrazy artystów wileńskich i warszawskich: L. Slendzińskiego, T. Pruszkowskiego, B. Cybisa , J. Gotard i B. Linke, którzy czerpią z różnych tradycji ruchów figuratywnych. Grupę Krakowską i jej powojennych kontynuatorów reprezentują prace T. Brzozowskiego, T. Kantora, J. Nowosielskiego, M. Jaremy i J. Sterna. Istnieje szereg obrazów Polaków działających we Francji i związanych z École de Paris, takich jak M. Kisling, E. Zak, R. Kramsztyk, T. Lempicka i Z. Menkes oraz indywidualistów, takich jak T. Makowski, H. Kuna, J. Szczepkowski, Z. Stryjeńska i S. Szukalski.
Dział Grafiki i Rysunku Polskiego posiada zbiory dzieł od XVI do początku XX wieku, w tym zbiory portretów królewskich R. de Hooghe, E. Sadelera, W. Hondiusa, J. Falcka i innych, portretów polskich osobistości, zwłaszcza M. Fajansa i JP Piwarskiego, polskich pejzaży miejskich oraz licznych rysunków JP Norblina, M. Płońskiego, D. Chodowieckiego, S. Czechowicza, JB Plerscha, A. Orłowskiego, Z. Fogla, M. Bacciarellego, B. Bellotto-Canaletto, W. Wojtkiewicz i S. Wyspiański. Znajduje się tu zbiór albumów i szkicowników W. Gersona, J. Malczewskiego i P. Michałowskiego, obszerna kolekcja akwareli P. Michałowskiego, J. Kossaka, J. Falata, A. Kędzierskiego, S. Masłowskiego i S. Noakowskiego oraz zespół projektów architektonicznych i rysunków z XVI-XX wieku. W Dziale Grafiki i Rysunku Polskiego XX wieku przechowywane są również prace W. Strzemińskiego, S. I. Witkiewicza, B. W. Linkego, K. Hillera, F. Themersona i H. Stazewskiego.
Druki i rysunki obce reprezentuje zbiór rysunków następujących proweniencji: niemieckiej (A. Durer), niderlandzkiej (P. Brueghel Starszy), flamandzkiej (PP Rubens), holenderskiej (Rembrandt), francuskiej (F. Boucher, P. Cezanne, H. Matisse), włoskim (Piranesi) i hiszpańskim (Goya). Są też prace artystów współczesnych, zwłaszcza A. Archipenki, M. Chagalla, P. Klee, F. Legera, J. Miro, A. Modiglianiego i P. Picassa.
Galeria Polskiej Sztuki Zdobniczej przechowuje szczególnie cenne eksponaty z okresu od XVI do początku XX wieku. Oprócz artefaktów wykonanych przez złotników gdańskich, warszawskich i innych, na wystawie prezentowane są hafty, gobeliny, chusty i inne części garderoby, a także XVIII-wieczne szkło z dzieł Naliboków, Urzecza i Lubaczowa, fajans z manufaktury Belvedere, porcelana wykonane w Korcu i Baranówce, ceramika ozdobna z przełomu XIX i XX wieku, zegary i meble, w tym stół platerowany z 1840 roku autorstwa Frageta.
Srebrna Sala Leopolda Kronenberga, stworzona dla upamiętnienia wybitnego ekonomisty i polityka, zawiera srebrną zastawę stołową wykonaną przez najlepszych warszawskich rzemieślników, m.in. Karola Malcza, Ludwika I i Ludwika II Nasta, Karola Lilpopa, Jana Macieja Schwartza, Tomasza Klimaszewskiego, Emila Radtke oraz Józefa Frageta. Znajdują się tam również wyroby srebrne z innych ośrodków wyrobnictwa srebra w obecnych i przedwojennych granicach Polski, m.in. z Krakowa, Kielc, Lublina, Wilna, Grodna i Kalisza, a także z mniej znanych warsztatów łomżyńskich, chęcińskich i kaliskich. inne miasta. Na wystawie znajdują się również judaiki.
Galeria Europejskiej Sztuki Zdobniczej prezentuje eksponaty od średniowiecza do XIX wieku, w tym okazy średniowiecznych emalii limuzynowych, włoskiej majoliki, kamionki nadreńskiej, XVI-wiecznej emalii malarskiej, przedmiotów wykonanych przez niemieckich złotników z Augsburga i Norymbergi, zegary siedemnastowieczne i osiemnastowieczne, porcelana z najważniejszych i twórczych manufaktur, zwłaszcza z Miśni, Berlina, Wiednia i Sevres, a także szkła czeskiego, śląskiego, drezdeńskiego i poczdamskiego, a także meble.
Muzeum Narodowe w Warszawie gromadzi także sztukę Azji, posiada bogate kolekcje porcelany chińskiej: błękitnej i białej dynastii Yuing, Ming i Qung, drzeworytów japońskich od XVII do XIX wieku oraz sztuk zdobniczych, tekstyliów z Bliskiego Wschodu , rękopisy muzułmańskie i hinduistyczne oraz hinduskie i lamaistyczne eksponaty z brązu pochodzące od XIX wieku.
W zasobach nowoczesnego wzornictwa znajduje się unikatowa kolekcja sztuki użytkowej z lat 40., m.in. szkło i meble J. Kurzatkowskiego, tkaniny S. i A. Milwiczów, K. Szczepanowskiej i W. Strzemińskiego, ceramika A. Kenara i jego uczniów , biżuterię H. Grunwalda i Zaremskich oraz wyroby z wikliny W. Wolkowskiego.
W Sali Numizmatycznej znajdują się największe w Polsce i najbardziej reprezentatywne zbiory greckich monet elektronowych, greckich monet wybrzeży Morza Czarnego, monet rzymskich z okresu wczesnej republiki, monet z okresu dynastii Piastów, a także monet z czasów współczesnych.
Zachowana przez Muzeum dokumentacja ikonograficzna dotyczy kultury polskiej i obcej. Atuty kolekcji to XIV-wieczny pergamin Libri Prophetarum, papiery nobilitacyjne Jana Januszowskiego i Marcella Baciarelli z odpowiednio z lat 1588 i 1771 oraz listy S. Wyspiańskiego w latach 1890-1866, fotografie K. Beyera (1818-77). i J. Bułhaka (1876-1950).
Podsumowując, jest to najbardziej wszechstronne muzeum sztuki w kraju warte zobaczenia.
Więcej informacji na oficjalnej stronie: http://www.mnw.art.pl/
Adres: al. Jerozolimskie 3, 00-495 Warszawa
Jeśli planujesz weekend w Warszawie polecamy odwiedzić również Teatr Wielki w Warszawie oraz Zamek Królewski w Warszawie. Przyjeżdżając do stolicy warto zobaczyć co aktualnie dzieje się w Warszawie.
