Wystawa „PRZY OKAZJI. Nieznane fotografie Romualda Broniarka”

„PRZY OKAZJI. Nieznane fotografie Romualda Broniarka” to kolejna wystawa DSH, którą otworzymy tej jesieni! Zobaczycie na niej ponad sto zdjęć z imponującego dorobku fotografa i fotoreportera tygodnika „Przyjaźń”, Romualda Broniarka. Kuratorami wystawy są Katarzyna Broniarek-Niemczycka oraz Filip Niedenthal.
Romuald Broniarek — jak każdy rasowy fotoreporter w PRL-u — robił zdjęcia do druku, wiedząc, które spodobają się redakcji „Przyjaźni” i zostaną opublikowane, oraz te „niepotrzebne”, uchwycone przy okazji realizowania głównego tematu.

Dla kuratorów wystawy było jasne, że pismo, dla którego fotograf pracował -organ Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej -stanowiło tubę propagandową komunistycznej władzy.

Postanowili skupić się na obrazach uchwyconych — jak gdyby kątem oka — często na peryferiach oficjalnych wydarzeń. Widać w nich zainteresowanie autora tym, co pozornie zwyczajne, codzienne, a jednak zaskakujące i intrygujące. To sceny sfotografowane z humorem i wrażliwością, czasem ironiczne, wzruszające — i świetne warsztatowo. Zebrane prace przedstawiają Polskę taką, jaką była, wbrew oczekiwaniom i żądaniom zleceniodawców. Polskę „przy okazji”.

Romuald Broniarek pozostawił ogromną spuściznę — kilkadziesiąt tysięcy fotografii. Przez dwie dekady po upadku komunizmu w Polsce i krajach bloku wschodniego nie pokazywano jego zdjęć, pomimo ich walorów estetycznych i dokumentacyjnych. Jego wybór, by związać się z czasopismem o silnie skrystalizowanej linii ideologicznej, spowodował, że po okresie przełomu został zapomniany. Sam zresztą nie zabiegał o to, by jego nazwisko pojawiało się w prasie. Przestał fotografować zawodowo w 1990 roku.

Fotograf był nieco szorstki w obejściu, zawsze chodził z aparatem w ręku i lubił używać dosadnych słów. W dzieciństwie dostał prosty aparat skrzynkowy Baby Box Tengor, którym zrobił swoje pierwsze zdjęcia. Jego dorastanie przypadło na lata niemieckiej okupacji i powojennej biedy. Wcześnie stracił matkę, która zmarła na tyfus w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen. Po wojnie, gdy władzę w kraju przejęli komuniści, Romuald chciał zostać zawodowym fotografem. Próbował odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Początki miał trudne: był pomocnikiem w zakładzie fotograficznym w Jeleniej Górze na Ziemiach Odzyskanych, kierowcą na budowie Muranowa, laborantem w Centralnej Agencji Fotograficznej, żołnierzem-górnikiem w Wojkowicach Komornych (w czasie obowiązkowej służby wojskowej); dopiero w 1955 roku udało mu się uzyskać etat fotoreportera

Ponad 20 lat temu część archiwum fotografa — około 1400 fotografii — zeskanowała i udostępniła agencja FORUM. W 2006 roku pudła z negatywami i slajdami autor przekazał do zbiorów Fundacji Ośrodka KARTA w ramach interwencji archiwalnej. Zeskanowano i opisano tylko część z 80 000 kadrów. W 2010 roku zdjęcia Broniarka pokazano na zbiorowej wystawie w Domu Spotkań z Historią „Cztery pory Gierka. Polska 1970–1980 w zdjęciach z Agencji FORUM”, a w 2013 roku na wystawie „Czas wolny. Fotografie” w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki.

Wystawie towarzyszy premiera albumu wydanego przez DSH, zawierającego ponad 100 wybranych zdjęć spośród 80 tysięcy kadrów. Autorami koncepcji są kuratorzy wystawy, Katarzyna Broniarek-Niemczycka i Filip Niedenthal. Publikacja będzie dostępna od 18 października 2024 r. w Księgarni XX wieku DSH (ul. Karowa 20, Warszawa) oraz online na stronie: ksiegarnia.dsh.waw.pl.

kuratorzy: Katarzyna Broniarek-Niemczycka, Filip Niedenthal
foto edycja: Beata Łyżwa-Sokół
projekt graficzny: Marysia Mastalerz
koordynacja projektu i produkcja wystawy: Olga Pigłowska, współpraca: Katarzyna Puchalska,
Magdalena Stefańczyk
redakcja: Małgorzata Purzyńska
tłumaczenie: Nitzan Reisner
korekta: Anna Kaniewska (polski), Adam Żuławski (angielski)
przygotowanie zdjęć do druku: Tomasz Kubaczyk
realizacja projektu wystawy: Willow Service Mateusz Wierzbicki
druk: Qprint
program wydarzeń: Katarzyna Broniarek-Niemczycka, Marta Czyż, Weronika Komorowska, Agata Kucharska, Filip Niedenthal
projekt plakatu i materiałów promocyjnych: Kuba Maria Mazurkiewicz
opracowanie przewodnika rodzinnego: Magdalena Kreis
promocja: Marta Czyż, Marianna Januszewicz, Marta Rogowska, Nadzieja Rudzka, Kaja Stępkowska
Fotografie pochodzą ze zbiorów Archiwum Fundacji Ośrodek KARTA, archiwum rodziny Broniarków i FORUM Polska Agencja Fotografów.
organizator: Dom Spotkań z Historią, instytucja kultury Miasta Stołecznego Warszawy
partner medialny: Vogue Polska, 77 press
kontakt dla mediów: Kaja Stępkowska, k.stepkowska@dsh.waw.pl

Sesja fotograficzna dla tygodnika „Przyjaźń” z fotomodelką Jadwigą Smoczyńską (wicemiss Warszawy w 1958 roku), w tle Pałac Kultury i Nauki, Warszawa, 1960