Lepiej zapobiegać niż leczyć – tak brzmi podstawowa zasada zdrowotna. Aby jednak móc wdrożyć ją w życie konieczne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych. I chociaż konieczność ta bywa kojarzona przede wszystkim z osobami w podeszłym wieku, tak naprawdę obowiązuje wszystkich – bez względu na płeć i wiek. Bezwzględnie jednak systematyczne wykonywanie badań profilaktycznych należy wykonywać po trzydziestce. Dlaczego? Ponieważ jest to wiek, w którym organizm zaczyna się starzeć. A to oznacza, że mogą pojawiać się bardziej lub mniej poważne dolegliwości. Wykryte w porę, dają dużą szansę na całkowite wyleczenie i zachowanie dobrej kondycji do późnej starości.
Regularne badania profilaktyczne – dlaczego warto im się poddawać?
Statystyki Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego i Państwowego Zakładu Higieny jasno pokazują, że od 1991 roku czas życia Polaków stopniowo się wydłuża, podobnie jak średni czas, w jakim mieszkańcy kraju zachowują zdrowie i dobrą kondycję. Niebagatelny wpływ na taki stan rzeczy mają badania profilaktyczne. Przykładem są chociażby dane dotyczące zachorowań na raka szyjki macicy u kobiet. Dzięki badaniom przesiewowym, na przestrzeni dekad udało się zmniejszyć śmiertelność w tym zakresie o 70%, biorąc pod uwagę obecne dane i statystyki z lat 40. XX stulecia.
Systematyczne wykonywanie badań profilaktycznych pozwala przede wszystkim na wczesne wykrycie wielu schorzeń i wdrożenie odpowiedniego leczenia. A to z kolei zapobiega przedwczesnej śmierci i zwiększa szanse na osiągnięcie sędziwego wieku w dobrym zdrowiu. Na tym jednak nie koniec, ponieważ regularne badania profilaktyczne na bieżąco poprawiają komfort życia. Pomagają wykryć niedobory w organizmie oraz drobne dolegliwości, które można pokonać, stosując odpowiednią suplementację oraz właściwą dietę i aktywność fizyczną.
Badanie krwi – proste, szybkie, ratujące zdrowie i życie
Podstawowym badaniem, jakiemu powinno poddawać się regularnie po 30 roku życia, jest morfologia krwi. Należy przeprowadzać ją cyklicznie, nie rzadziej niż co dwa lata. Badanie daje szeroki zakres oceny stanu zdrowia. Jego wyniki mogą wskazywać na toczące się w organizmie stany zapalne, niedobory pierwiastków czy alergie. Badaniem krwi, które warto wykonać w pakiecie z morfologią, jest lipidogram pozwalający określić gospodarkę cholesterolową organizmu. Obejmuje pomiar stężenia frakcji HDL oraz LDL, a także trójglicerydów we krwi, umożliwiając ocenę ryzyka miażdżycy i schorzeń sercowo-naczyniowych. Do badań krwi, które należy regularnie wykonywać po trzydziestce, zalicza się też pomiar stężenia glukozy na czczo, niezbędny nie tylko w profilaktyce cukrzycy, ale chorób serca, oczu czy nerek. Ważnym testem jest ponadto TSH, FT3 i FT4 pozwalający określić nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania tarczycy, mogące powodować niedomagania ze strony układu nerwowego, sercowego i kostnego.
Analiza moczu – badanie pozwalające zdiagnozować nie tylko schorzenia urologiczne
Raz do roku warto również wykonać badanie moczu. Dzięki temu można szybko wykryć nie tylko infekcje w obrębie dróg moczowych, ale o wiele poważniejsze schorzenia, związane z nieprawidłową pracą nerek. Analiza moczu jest także pomocna w diagnozowaniu cukrzycy oraz chorób wątroby. W przypadku tych ostatnich, pakiet regularnych badań profilaktycznych należy wzbogacić o próby wątrobowe, określające stężenie enzymów i białek wytwarzanych przez wątrobę. Standardowo próby wątrobowe zaleca się przeprowadzać co 2-3 lata. W przypadku osób zażywających dużą ilość leków czy odczuwających dolegliwości ze strony układu pokarmowego, próby wątrobowe zleca się co rok.
Regularne badania profilaktyczne – serce pod specjalnym nadzorem
Poza badaniami krwi i moczu, po 30 roku życia warto poddawać się okresowej ocenie pracy serca. Proste i nieinwazyjne badanie EKG pozwala wykryć szereg nieprawidłowości w tym zakresie. Jest także niezbędne w profilaktyce choroby wieńcowej. W przypadku osób, które nie odczuwają dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego zaleca się przeprowadzanie EKG co rok. Ważny jest też regularny pomiar ciśnienia krwi. To proste badanie, które można wykonywać samodzielnie, w domu. Wystarczy jedynie dobry ciśnieniomierz naramienny, aby monitorować stan zdrowia, zapobiegając zawałowi serca czy udarowi mózgu. Osoby po trzydziestce powinny również raz na 3 lata wykonać RTG klatki piersiowej. Pacjenci palący papierosy powinny się poddawać badaniu co 2 lata.
Badania profilaktyczne dla kobiet i mężczyzn – które są szczególnie ważne?
Dodatkowy pakiet badań profilaktycznych jest także kierowany osobno do kobiet i mężczyzn. W przypadku pierwszych, konieczne jest poddawanie się raz w roku badaniu ginekologicznemu wraz z przeprowadzeniem cytologii. To prosta metoda diagnostyki schorzeń narządów rodnych, która na przestrzeni ostatnich dekad radykalnie zmniejszyła liczbę zgonów z powodu nowotworów występujących w obrębie miednicy. Diagnostykę w tym zakresie można rozszerzyć o badanie markerów nowotworowych CA-125. Ważnym badaniem profilaktycznym dla kobiet jest także USG piersi. Powinno być wykonywane co 2 lata. Wyjątek stanowią pacjentki, u których w rodzinie wystąpił problem nowotworu sutka. Wówczas USG piersi należy przeprowadzać co rok.
Mężczyźni po trzydziestce powinni natomiast regularnie wykonywać markery nowotworowe w kierunku raka prostaty. Badanie antygenu PSA jest proste i nieinwazyjne – jego wynik otrzymuje się z krwi. Uzupełnieniem męskiej diagnostyki jest także wykonywane co 2-3 lata USG moszny, pomagające zidentyfikować ewentualne zmiany i guzki w okolicach jąder.
Systematyczne badania profilaktyczne nie zajmują dużo czasu. Są nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne dla zdrowia. W wielu przypadkach mogą jednak ratować życie, pozwalając wdrożyć odpowiednie leczenie w przypadku pojawienia się niepokojących objawów ze strony organizmu. I chociaż jeszcze do niedawna były zalecane przede wszystkim osobom starszym, dziś lekarze apelują, aby poddawali się im już trzydziestolatkowie, którzy chcą w zdrowiu i dobrej kondycji dożyć sędziwego wieku.
| Autor artykułu Artykuł został opracowany we współpracy z firmą Riester oferującej profesjonalny sprzęt dla lekarzy. |
Śledź na bieżąco co się dzieje w Warszawie
