Pu Erh to herbata często znana w Polsce jako czerwona, choć w Chinach uznawana jest za czarną lub ciemną (heicha). Najważniejsze rozróżnienie to podział na dwa podstawowe typy: surową (Sheng) oraz dojrzałą (Shu). Obie pochodzą z chińskiej prowincji Yunnan i robione są z tych samych dużych liści krzewu herbacianego, jednak ich produkcja, smak i zapach mocno się różnią.
Główną różnicą jest sposób i czas fermentacji, czyli procesu, który w przypadku Pu Erh trwa także po obróbce liści. Dzięki temu herbata Pu Erh daje o wiele więcej smaków niż inne herbaty.
Dla osób, które dopiero poznają świat herbaty, wybór właściwego rodzaju Pu Erh może być trudny. Aby lepiej zrozumieć bogactwo tej herbaty, dobrze jest poznać jej historię, sposób przygotowania i cechy obu rodzajów.
Bez względu na to, czy bardziej lubisz świeży, lekko kwaskowy smak Sheng, czy łagodną, słodko-ziemistą Shu, znajomość ich różnic pozwoli świadomie wybrać idealną herbatę Pu Erh dla siebie. Cybuchshisha oferuje oryginalne herbaty Pu Erh w obu wariantach, pochodzące od sprawdzonych dostawców z Yunnanu. W dalszej części artykułu zobaczysz, czym różnią się Sheng i Shu i jak wybrać najlepszy rodzaj Pu Erh.
Co to jest herbata Pu Erh?
Pu Erh to wyjątkowa herbata, znana nie tylko z oryginalnego smaku, ale i długiej historii oraz dość nietypowego sposobu tworzenia. Cechą, która wyróżnia Pu Erh, jest specyficzna fermentacja – to kluczowy etap, który daje jej niepowtarzalny charakter, zupełnie inny niż w przypadku zwykłych herbat czarnych czy zielonych.
Pochodzenie i historia Pu Erh
Herbata Pu Erh pojawiła się ponad 1700 lat temu. Swoją nazwę zawdzięcza miastu Pu-erh w chińskiej prowincji Yunnan. Tam, na trasie dawnych kupców, herbata leżakowała podczas transportu przez długie dni, co zmieniało jej smak.
Tybetańczycy, do których trafiała, szybko polubili nowy, bardziej “dojrzały” smak, a Chińczycy z czasem opracowali sposób, by szybciej uzyskiwać podobny efekt fermentacji. Pu Erh była także napojem cenionym przez chińskich cesarzy i do dziś budzi szacunek jako herbata luksusowa.
Gdzie rośnie Pu Erh?
Pu Erh pochodzi tylko z Yunnan, prowincji w południowych Chinach, gdzie panuje ciepły i wilgotny klimat. Herbata ta robiona jest z dużych liści krzewu Camellia sinensis var. assamica, podobnego do tych z Indii. Lokalni mieszkańcy dbają o plantacje od pokoleń, zbierając liście ręcznie z krzewów rosnących wysoko w górach.
Unikatowe warunki Yunnanu sprawiają, że tutejsze Pu Erh ma charakterystyczny ziemisty smak, głęboki zapach i bogaty aromat. Szlachetność i cechy smakowe herbaty Sheng (surowej) mocno zależą od regionu uprawy, na przykład Pu Erh z Bingdao jest delikatna i kwiatowa, a ta z Jingmai – bardziej gorzka.
Jak produkuje się Pu Erh?
Unikalność Pu Erh polega głównie na tym, jak powstaje. Jej wytwarzanie różni się od innych herbat przez długą, powolną fermentację, czyli “dojrzewanie”, które trwa nawet wiele lat.
Starzenie naturalne i fermentacja przyspieszona
- Naturalne starzenie: Stosowane przy Pu Erh Sheng. Liście leżakują w odpowiednich warunkach nawet przez dziesiątki lat. Z upływem czasu herbata nabiera głębi, a smak staje się łagodniejszy i bardzo bogaty.
- Fermentacja przyspieszona (“wo dui”): Ten sposób dotyczy Pu Erh Shu. Wprowadza się specjalne bakterie i drożdże do liści, które fermentują w gorącym i wilgotnym środowisku zwykle przez dwa miesiące. Dzięki temu herbata ma od razu ciemny kolor i dojrzały smak.
Jak robi się Pu Erh surową (Sheng)?
- Zbierane liście zostają podsuszone, następnie szybko podprażone, żeby powstrzymać utlenianie.
- Potem są suszone i często prasowane w krążki, cegiełki czy gniazdka.
- Tak przygotowana Sheng przechodzi potem powolne, naturalne dojrzewanie, które pozwala jej nabrać głębi przez lata składowania.
Jak powstaje Pu Erh dojrzała (Shu)?
- Proces zaczyna się podobnie jak Sheng – zbiory, podsuszanie, zatrzymanie utleniania.
- Następnie liście są układane w duże stosy, nawilżane i zaszczepiane drożdżami oraz innymi mikroorganizmami.
- Fermentacja trwa około dwóch miesięcy. Po tym czasie herbata jest suszona i może być prasowana lub sprzedawana jako sypana.
- Shu można pić prawie zaraz po wyprodukowaniu, chociaż krótkie leżakowanie redukuje intensywny, ziemisty zapach.
Pu Erh Sheng czy Shu – co wybrać?
Pu Erh jest dostępna w dwóch odmianach, które różnią się smakiem, aromatem i wyglądem. Oto, co charakteryzuje każdą z nich:
Pu Erh Sheng – cechy i smak
- Liście są zielono-oliwkowe, z czasem ciemnieją.
- Młoda Sheng jest świeża, trawiasta, lekko gorzka i cierpka, z nutami roślinnymi i owocowymi.
- Z wiekiem łagodnieje i rozwija bardziej złożony aromat np. mięta, kamfora, czy egzotyczne owoce.
- Napar jest jasny, żółtawy, z czasem staje się intensywniejszy.
- To dobra propozycja dla osób, które lubią wyraziste i odświeżające napoje – szczególnie młoda Sheng.
Pu Erh Shu – cechy i smak
- Liście są od razu po produkcji ciemne, brązowe do niemal czarnych.
- Shu ma ziemisty, gładki, słodkawy smak bez goryczy, nierzadko przypomina czekoladę, orzechy albo suszone owoce.
- Zapach jest cięższy, bardziej ziemisty, napar ma kolor od czerwono-brązowego do czarnego.
- Jest przyjemna dla osób, które wolą łagodniejsze smaki i lekko rozgrzewający napój.
Najważniejsze różnice: Sheng a Shu
Cechy
Pu Erh Sheng
Pu Erh Shu
Proces dojrzewania
Naturalne, bardzo długie dojrzewanie
Krótka, przyspieszona fermentacja
Smak
Świeży, trawiasty, czasem cierpki, łagodnieje z wiekiem
Ziemisty, słodki, gładki, stabilny
Aromat
Roślinny, kwiatowy, owocowy, zmienia się z latami
Czekoladowy, grzybowy, karmelowy
Barwa naparu
Jasna żółć, potem jasny brąz
Bardzo ciemny brąz lub czerń
Potencjał dojrzewania
Starzeje się, rozwijając nowe smaki
Smak stabilny, nie zmienia się znacząco
Kofeina i wpływ na organizm
- Sheng: Często zawiera więcej kofeiny (zwłaszcza młode liście i pąki), działa pobudzająco i orzeźwiająco, bywa lekko chłodząca.
- Shu: Średnia ilość kofeiny, ma działanie rozgrzewające, lepiej tolerowana przez osoby z wrażliwym żołądkiem, wspiera metabolizm i florę jelitową.
Na co zwrócić uwagę wybierając Pu Erh?
Najlepiej jest spróbować obu odmian i wybrać, która bardziej Ci smakuje – latem często lepiej sprawdzi się Sheng, zimą Shu. Przy Sheng warto zwrócić uwagę na wiek herbaty (im starsza, tym łagodniejsza i bogatsza), a przy Shu – na jakość liści (lepsze liście to mniej mętna, wyraźna herbata o czystym aromacie).
Ważne wskazówki przy zakupie
- Sheng – starsza często droższa, ale łagodniejsza; różne regiony dają inne smaki.
- Shu – ważny rozmiar i jakość liści; mieszanki są powtarzalne, jednorodne herbaty dają niepowtarzalny smak.
- Dobrze robić własne notatki z degustacji, żeby znaleźć najlepszy smak dla siebie.
Jak parzyć Pu Erh Sheng i Shu?
Temperatura i czas parzenia
- Zalecana temperatura: 90-99°C (najlepiej około 96°C).
- Czas parzenia: 2-4 minuty. Sheng lepiej parzyć krócej, Shu można dłużej.
- Zawsze po zaparzeniu oddziel liście od naparu.
Proporcje i techniki przygotowania
- Dawka: 3-5 g suszu na 200-250 ml wody.
- Dla herbat prasowanych stosuj odpowiednie porcje, korzystając z nożyka.
- Można użyć metody Gongfu Cha (krótkie, wielokrotne parzenia po kilkadziesiąt sekund) – pozwala odkryć więcej smaków.
Wielokrotne parzenie
Liście Pu Erh można parzyć wielokrotnie. Z każdym kolejnym parzeniem smak robi się łagodniejszy i ujawnia nowe nuty. Wysokiej jakości Pu Erh daje nawet 10 parzeń i więcej. To ekonomiczny i ciekawy sposób na pełniejsze poznanie tej herbaty oraz jej zdrowotnych właściwości.
Pu Erh i zdrowie
Herbata Pu Erh jest ceniona nie tylko za smak, ale też za dobre działanie na zdrowie:
- przyspiesza spalanie tłuszczu, pomaga w odchudzaniu,
- reguluje poziom cukru,
- wzmacnia trawienie, dba o florę jelitową,
- zmniejsza cholesterol, pomaga przy nadciśnieniu,
- jest bogata w antyoksydanty, minerały i witaminę C,
- oczyszcza organizm i wspomaga wątrobę.
Znaczenie dla zdrowia – Sheng a Shu
- Pu Erh Shu: ma więcej bakterii probiotycznych (dobre dla układu trawiennego), minerały, nie wychładza organizmu, pomaga starszym osobom lub tym z problemami żołądkowymi, wspiera regulację cholesterolu i ciśnienia.
- Pu Erh Sheng: bogata w polifenole, działa antyoksydacyjnie, wspiera spalanie tłuszczu, polecana młodym, aktywnym osobom, może być zbyt intensywna dla wrażliwego żołądka.
Najczęstsze pytania o wybór Pu Erh
Kiedy lepiej pić Pu Erh Sheng, a kiedy Shu?
- Sheng nadaje się dla osób lubiących świeże, intensywne smaki, polecana na cieplejszą część roku, dobra dla aktywnych.
- Shu jest odpowiednia na chłodne dni, dla tych, którzy wolą łagodniejsze, grubsze smaki i przy okazji chcą zadbać o trawienie i metabolizm.
Czy Pu Erh Sheng jest dobra dla początkujących?
Jeśli dopiero zaczynasz, młoda Sheng może wydawać się zbyt intensywna – jest dość cierpka i trawiasta. Warto zacząć od Shu, która jest łagodniejsza i łatwiejsza do polubienia. Z czasem można próbować starszych Sheng, które są delikatniejsze. Wybór zawsze zależy od gustu i oczekiwań, dlatego warto eksperymentować i znaleźć swój ulubiony rodzaj Pu Erh.
Artykuł partnera.
Czytaj również:
Ciepłe pieczywo z rana? Sprawdź, gdzie jest dobra piekarnia niedaleko Ciebie
