Każde dziecko i nastolatek przeżywa czasem trudne emocje – stres przed klasówką, zawód po kłótni z przyjacielem, rozczarowanie po nieudanym występie. Smutek jest częścią dorastania, pomaga radzić sobie z porażkami i uczy empatii. Czasem jednak ten stan przestaje być chwilową reakcją i zaczyna wpływać na codzienne życie dziecka. Jak rozpoznać, czy to krótkotrwały kryzys emocjonalny, czy już depresja?
Smutek to naturalna emocja, która nie zawsze oznacza depresję
Smutek to jedna z podstawowych emocji – potrzebna, choć nieprzyjemna. Pomaga dziecku zatrzymać się, przemyśleć trudną sytuację i dostosować do zmian, np. straty przyjaciela czy przeprowadzki. Takie emocje są „zdrowe”, jeśli mają konkretną przyczynę, z czasem słabną, a dziecko mimo wszystko potrafi cieszyć się innymi rzeczami.
Depresja to coś zupełnie innego. Nie jest zwykłym smutkiem, lecz chorobą, która utrwala się i wpływa na sposób myślenia, odczuwania oraz funkcjonowania. Dziecko może przestać interesować się tym, co dotąd sprawiało mu radość, mieć trudności z koncentracją, zasypianiem czy relacjami z rówieśnikami.
U najmłodszych objawy depresji często różnią się od tych obserwowanych u dorosłych. Zamiast smutku pojawia się drażliwość, wybuchy złości, a nawet agresja. Dlatego rodzice powinni uważnie obserwować emocje i zachowania dziecka.
Objawy depresji u dzieci i nastolatków – sygnały, które łatwo przeoczyć
Depresja u dzieci rzadko objawia się wyłącznie płaczem. Częściej przybiera formę zobojętnienia, zamknięcia w sobie lub nadmiernej drażliwości. Wśród najczęstszych objawów pojawiają się:
- długotrwały smutek, apatia lub utrata energii,
- unikanie kontaktów z rówieśnikami i rodziną,
- problemy ze snem lub apetytem,
- trudności w nauce,
- negatywne myślenie o sobie („jestem do niczego”, „nikt mnie nie lubi”).
U dzieci depresja bywa „ukryta” pod maską zachowań buntowniczych, agresji lub izolacji. Gdy taki stan utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie i nie ma wyraźnej przyczyny, warto zasięgnąć opinii specjalisty.
Rodzic powinien zwrócić uwagę, jeśli dziecko nagle traci zainteresowanie ulubionymi zajęciami, często mówi o bezsensie życia lub ma trudności z porannym wstawaniem do szkoły. Warto pamiętać, że diagnozę może postawić wyłącznie psycholog lub psychiatra – domysły i porównania z innymi mogą tylko pogłębić problem.
Jak reagować, gdy dziecko lub nastolatek ma obniżony nastrój?
Pierwszym krokiem zawsze powinna być rozmowa. Bez oceniania i presji, z otwartością i spokojem. Warto unikać stwierdzeń typu „inni mają gorzej” czy „weź się w garść” – one nie pomagają, a mogą nasilić poczucie winy i osamotnienia.
Pomoc rodzica polega przede wszystkim na obecności. Wspieraj dziecko, słuchaj bez przerywania, zachęcaj do spotkań z rówieśnikami i wprowadzaj drobne rytuały, które poprawiają samopoczucie – wspólny spacer, rozmowa przy kolacji, czas offline.
Jeśli mimo to nastrój się nie poprawia, warto skorzystać z konsultacji psychologicznej. Nawet jeśli to tylko chwilowy kryzys, rozmowa ze specjalistą może pomóc zapobiec jego pogłębieniu.
W Gedeon Medica na dzieci i nastolatków czeka indywidualna terapia depresji dostosowana do wieku i potrzeb, a na rodziców – profesjonalne wsparcie w postaci konsultacji i psychoedukacji.
Jak wygląda diagnoza i leczenie depresji u dzieci?
Diagnostyka depresji obejmuje rozmowę z dzieckiem i rodzicami, ocenę emocji, zachowania oraz ogólnego funkcjonowania. Celem nie jest etykietowanie, lecz zrozumienie, co dzieje się w świecie emocjonalnym młodego człowieka.
Leczenie depresji jest procesem, który wymaga czasu i współpracy. W klinice Gedeon Medica pracują psycholodzy, psychoterapeuci i psychiatrzy dziecięcy, którzy wspólnie opracowują plan terapii – obejmujący rozmowy indywidualne, terapię rodzinną i, jeśli to konieczne, leczenie farmakologiczne. Terapia skupia się na odbudowie poczucia bezpieczeństwa, poprawie relacji i nauce radzenia sobie z emocjami.
Im wcześniej dziecko trafi do specjalisty, tym większe szanse na szybki powrót do równowagi emocjonalnej. Jeśli rodzic nie ma pewności, czy obserwowane objawy to „tylko” smutek czy depresja, pierwsza konsultacja w Gedeon Medica pomoże to rozstrzygnąć, a w razie potrzeby – przeprowadzić skuteczną terapię podczas kilkutygodniowego pobytu w placówce.
Źródła:
Ejchman-Albinowska A., Depresja u nastolatków – objawy i leczenie, termedia.pl: „Nastolatek z depresją – jak mu pomóc?” 2022. https://www.termedia.pl/poz/Nastolatek-z-depresja-jak-mu-pomoc%2C46500.html
Wiśniewska M. A., Gmitrowicz A., Szmajda R., Zaburzenia nastroju u młodzieży hospitalizowanej psychiatrycznie – czynniki ryzyka, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 2024, 24(1), 52-58. https://www.psychiatria.com.pl/assets/pdf/artykuly/52-58-pipk-1-2024-wisniewska-pl.pdf
Artykuł sponsorowany.
